Broederschap of Gilde van Sint Joris

Op het terrein bevindt zich de, door knotlinden omgeven, Schuttersweide, met een afmeting van 72 x 25 meter, met daarop geplaatst de 26 meter hoge schietpaal. Hierop wordt tijdens schietwedstrijden een houten Gaay geplaatst, al dan niet voorzien met een krans van eieren voor met name het competitieschieten. De Broeders schieten met de voetboog de door hen gewenste delen van de vogel. Voor andere gelegenheden kan ook een wip worden aangebracht voor het wipschieten.

Naast de schietweide is er plaats voor horizontale schietbaan met DOEL, ter lengte van 50 meter, op de laan, die naar de schijvenloods leidt. Deze loods is het domein van de Doelmeester.

Verder staan op het terrein het Doelengebouw, annex kegelbaan, alsmede een appartement.

Het ensemble is gekwalificeerd als Rijksmonument R 30737.

VOETBOOG, welke de schutters gebruiken tijdens het GAAY-schieten

In het Doelengebouw bevindt zich de Gildezaal als centraal ontmoetingspunt en daaraan vast gebouwd de Kegelkamer en de Kegelbaan.

Historie Broederschap of Gilde van Sint Joris is één van de oudste verenigingen van Nederland en kent een ononderbroken bestaan sinds het tweede deel van de 14e eeuw, dat wil zeggen vanaf de periode tussen 1370 en 1380. Het is een voetbooggilde en is georganiseerd als een stadsgilde.

De oudste referenties worden gevonden in een publicatie uit 1680 van de historicus K. van Alkemade, die vermeldt dat in 1400 de schutters van het Gilde zich al bekwaamden in de ‘wapenhandel'. Een volgende referentie komt uit de leenboeken van de Abdij van Leeuwenhorst (1261-1574) als in 1424 een huur van 3 schellingen wordt geïnd van “ die hantboechscut tot nortich een acker daer hun doel opstaen”.

In deze aantekening wordt het gilde reeds als een entiteit beschouwd, zodat men de stichting van het Gilde kan plaatsen rond 1370-1380 mede gelet de aanvraag door Noordwijk in 1396 tot het verlenen van stadsrechten aan Aelbrecht (de Ruwaart) van Beieren. Deze rechten zijn toentertijd verleend, maar in 1398 omgezet in die geldend voor een Heerlijkheid met eigen rechtspraak.

Na een lange periode van een niet gereglementeerd bestaan besluiten de overheden van de Broederschap om een “acte van fondatie” te vestigen.

Op 24 juni 1477 verschijnen de overheden en de gemeene schutters ten overstaan van Willem Jacobsz. van Noortich, notaris publique, en zijn drie publieke getuigen om de Acte vast te stellen. De acte vermeldt expliciet in het voorwoord dat: “ Scuttarium ac confrateriam et gildam pro futuris temporibus in bono et honore firmiter fundare.”

In 1477 vervielen de Heervaartverplichtingen aan de landheer en werd de plaatselijke ordehandhaving deels door het Gilde uitgevoerd. Na 1579 kwam een einde aan deze lokale verplichting en werd en wordt nog altijd de schietsport in eigen kring beoefend. Er is regelmatig contact met de voetbooggilden St. Joris in Tilburg en St. Odulphus in Best. Gedrieën zijn zij de enige voetbooggilden in Nederland.

Verdere informatie De Broederschap bezit naast twee gildeborden een aantal blazoenen van de voormalige Noordwijkse Rederijkerskamer ‘Sicum Lilium inter Spinas' [Leliën onder den Doornen] (1535-ca. 1738) met als devies “ Wt Liefd' bestaen ” en een collectie oude vaandels en middeleeuwse wapens.

Tegenwoordig komt het Gilde elke vrijdag bijeen. In de periode van 1 mei t/m 31 augustus wordt in competitieverband geschoten om de Jaarprijs. In de periode van 1 september tot en met 1 mei komen de Broeders in sociëteitsverband bijeen.

Daarnaast vindt ronde de zomerwende het jaarlijkse Zilverschieten plaats om zilveren prijzen. Ter definitieve afsluiting van het schietseizoen wordt het najaarsschieten gehouden. Beide evenementen worden afgesloten met de schuttersmaaltijd.Tijdens het schietseizoen wordt in de maand augustus een éénmalige wedstrijd op de vlakke baan gehouden om een wisselprijs. Deze baan wordt uitgezet op de laan naar de schijvenloods en heeft een lengte van 50 meter.

Organisatie De Broederschap is georganiseerd als STADSGILDE, waarvan de opperste autoriteit berust bij de Deken. Hij beslist bij onderlinge geschillen en waakt over de MORES van het Gilde. De Koning heerst over de schutters en wordt in zijn taak bijgestaan door twee Oude Vinders, aan wie hij taken kan delegeren, alsmede twee Jonge Vinders, die hem assisteren bij de jurering tijdens de schietwedstrijden. Om de Koningstitel wordt één maal in de zeven jaren gestreden tijdens het KONINGSCHIETEN.

De overige functies als Schout en Vaandrig met hun adjuncten, Tamboer en Hellebaardier kennen allen specifieke taken binnen de Schutterij. Naast de Schutterij bestuurt en regelt het Sociëteitsbestuur de dagelijkse gang van zaken. De leden van het Bestuur kunnen delen van hun eigen taken delegeren aan anderen, die niet tot het Bestuur horen.

In de kroniek ”Het gilde, levend monument” [ISBN 90 71854 16 7] een uitgave van de Stichting Gilde van Sint Joris in 2004, wordt zeer uitgebreid ingegaan op de diverse aspecten van het gilde en waarin opgenomen de beschrijving van de vaandels, blazoenen, het armamentarium en de diverse unica van het gilde.

Mocht U interesse hebben om de Broederschap of Gilde van Sint Joris nader te leren kennen dan bestaat de mogelijkheid om een bezoek te brengen. U dient dan een verzoek in te dienen bij het Sociëteitsbestuur van de Broederschap, Offemweg 17, 2201 HB Noordwijk óf deel te nemen aan de rondleidingen tijdens de Open Monumentendag. De mogelijkheid is alleen van toepassing voor groepen van 12-15 personen.